Een museum in een HAREN-gevangenis in Brussel

Bijgewerkt op 21 december 2022 door pierre

Een bijzonder museum in de nieuwe gevangenis bij Brussel

Als je nog nooit van hebt gehoord Haren weet dat dit deel van Brussel binnenkort de thuisbasis zal zijn van " Quasi-museum“. Het is inderdaad in dit deel ten noorden van Brussel dat tegen de dag nieuwe gevangenis in Brussel. In Mei 2023, zal het zijn deuren openen voor het publiek met een museum

In het persbericht de hoofdgedachte gecommuniceerd is die van een 'open artistieke integratie', het creëren van banden en verbindingen binnen de gevangenisinstelling maar ook met de buitenwereld”.

Onder Quasi-museum versta je een tentoonstelling die permanent zal zijn. Dit zal worden uitgevoerd met natuurlijk kunstenaars, maar ook artistieke instellingen, de bewoners van HAREN, de universiteiten” evenals het personeel van de gevangenis en de gevangenen.

Haren, de nieuwe gevangenis bij Brussel

In mei 2023 zullen maar liefst 1190 gedetineerden toetreden tot penitentiair dorp Haren. Deze zullen verspreid worden over meerdere entiteiten

een gevangenis voor mannen,
een gevangenis voor mannen,
een gesloten centrum voor vrouwen,
een open centrum voor vrouwen,
een observatiecentrum,
een psychiatrisch en medisch centrum.

Op termijn moet deze gevangenis andere meer vervallen gevangenissen zoals Sint-Gillis, Vorst of Berkendaal vervangen.

Een artistiek integratieproject dat horizon verruimt

Met de opening van de nieuwe gevangenis van Haren ziet het Quasi-museum het levenslicht. Langetermijn, het artistieke project moet stimulerend zijn en bevat een initiatief dat past bij de innovatieve en moderne visie op opsluiting die wordt verdedigd door de nieuwe gevangenis, gericht op menselijke waardigheid en reïntegratie in de samenleving.

Het Quasi-Museum Gevangenis Haren is een permanente tentoonstelling gemaakt in samenwerking met kunstenaars, kunstinstellingen, universiteiten, maar ook gevangenispersoneel, buurtbewoners en de gedetineerden zelf. Het bevindt zich in en rond de gevangenis.

Het kernidee van dit ambitieuze project is dan ook dat van een "open artistieke integratie", waarbij verbindingen worden gelegd zowel binnen de gevangenisinstelling als met de buitenwereld. Het museografische resultaat van dit uitgebreide artistieke onderzoek – genaamd Quasi-Musée – zal in april 2023 aan het publiek worden voorgesteld, met de steun van culturele instellingen en partners zoals het Kanal-Centre Pompidou (Brussel), het Dhondt-Dhaenens Museum (Deurle , nabij Gent), Le Pavillon (Namen) en de Universiteit Hasselt (Limburg). Tussen 2023 en 2026 wordt het interactieve deel van dit project uitgediept.

Werken in situ, herwoningen in een quasi-museum

Een deel van dit project is gebaseerd op verschillende kunstwerken blijvend ontwikkeld in de gevangenis van Haren. De selectie van werken wordt als volgt beschreven, “Elk van de werken gaat in dialoog met de fysieke, historische en architectonische bijzonderheden van de plaats, zonder beperking van genre of ondersteuning. »

Je vindt er bijv. graffiti muren en kinetische sculpturenmaar ook interactieve projecten. De reeds in en rond de gevangenis geproduceerde werken worden gesigneerd

Adriaan Tirtiaux (B),
Daems Van Remoortere (B),
Ief Spincemaille (B),
ElNino76 (B)
Bart Lodewijks (NL).

Kunst voor een (dus) niet erg openbare ruimte

De gevangenis van Haren is in veel opzichten opmerkelijk. Ten eerste is er de nieuwe aanpak: bewakers, tralies en sleutels worden vervangen door arrestanten, veiligheidsglas en badges. “Maar er is ook de schaal”, vult Anouk Focquier aan. “Het etablissement biedt plaats aan ongeveer 1 gedetineerden. Het is het op een na grootste gebouw dat de staat ooit in België heeft gebouwd. »

De bouw van overheidsgebouwen gaat meestal gepaard met een artistieke opdracht. De kunstenaar Ief Spincemaille, die al verschillende artistieke projecten in niet-artistieke contexten (abdij, gevangenis, woonwijk, fietsenmakerij) heeft opgezet, kreeg de opdracht om kunst te creëren voor deze unieke plek. In zijn eerdere projecten heeft hij niet alleen zijn eigen werken getoond en geproduceerd, maar ook een context van samenwerking opgezet - tussen andere makers, denkers, kunstenaars en de bewoners van deze plaatsen. Ook in Haren zal hij niet solo aan de slag gaan. Hij ontwikkelde een concept en werkte samen met Anouk Focquier, van het artistieke bureau Berserk, een expert in de productie en verspreiding van min of meer nomadische artistieke praktijken. Hun samenwerking is geconcretiseerd in de selectie van een groep kunstenaars en in een voortdurend evoluerend kunstproject, dat ze tot 2026 zullen vormgeven in samenspraak met alle betrokken actoren – van kunstenaars tot instellingen. diensten en het publiek. Ief Spincemaille en Anouk Focquier benadrukken dat de openbare ruimte niet alleen een fysieke ruimte is, maar ook een sociale en mentale ruimte. Deze realiteit krijgt nog meer betekenis in de gevangeniscontext, die immers een heel specifiek type openbare ruimte is.

Een verborgen museum

Het Quasi-Museum is ook een verborgen museum. Sommige werken en projecten in de gevangenis zijn alleen zichtbaar voor gedetineerden, die dus exclusief toegang hebben tot het artistieke werk. Sommige werken (zoals de muurschilderingen van Adrien Tirtiaux) laten zien wat er aan de andere kant van de muur gebeurt, in de buitenwereld, onzichtbaar voor de gevangenen. Ook de buitenmuur van de gevangenis krijgt een artistieke behandeling, maar blijft ontoegankelijk voor de ogen van de gevangenen. Andere werken uit dit Quasi-Museum worden geproduceerd en tentoongesteld aan organisaties partners buiten de penitentiaire omtrek, en zal ook onzichtbaar zijn voor gedetineerden. Dit subtiele spel tussen het "zichtbare" en het "onzichtbare" zal kleine scheuren creëren in de enorme gevangenisomheining die de binnenwereld scheidt van de buitenwereld.

« Degenen die detentie eerder als herstellend dan als repressief beschouwen, kunnen zich alleen maar verheugen in de aanwezigheid van een beetje "buiten" in de gevangenisomgeving. besluit Ief Spincemaille. En Anouk Focquier onderstreept: “ De buitenwereld is uiteindelijk de plek waar de meeste gedetineerden na het uitzitten van hun straf moeten kunnen re-integreren. »